تسائل یعنی سؤال کردن از یکدیگر که نشانهٴ تعامل علمی است و خوب هم هست مثلا یک وقت صحبت از استادی و شاگردی است آنجا سخن از سؤال و جواب است به ما فرمودند: ﴿فَسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ﴾[1] باید از اهل بیت سؤال کنید, از انبیا سؤال کنید از هر عالم حق بینی سوال بپرسید تا عمل کنید.
این تعامل علمی بین بهشتی ها هست آنها که صاحب
نظرند چیزی در دست آنها هست با یکدیگر به گفتگو مینشینند
و از یکدیگر سؤال میکنند این سؤال و جواب کلید حلّ بسیاری از مسائل هست
اما برای دوزخیان جا برای تسائل نیست در آنجا فقط سبّ و لعن است
برهان هر دو مسئله را هم قرآن ذکر میکند که چرا بهشتی ها اهل تسائلاند و دوزخیها اهل تسائل نیستند. بهشتیها چون عالمانه زندگی کردند و عالمانه وارد برزخ شدند و عالمانه وارد قیامت میشوند ابزار علمی دارند, حقّ سؤال دارند, از یکدیگر سؤال میکنند مطالب علمی برایشان کشف میشود گرچه در بهشت جا برای عمل صالح نیست یعنی کسی کاری بکند, عبادتی بکند, ثوابی ببرد نیست اما در بسیاری از موارد برای بهشتی ها حقایق روشن و روشنتر میشود این کشف علمی غذای روحی است برای اینها آنها ﴿یَتَساءَلُونَ﴾ در بهشت از یکدیگر سؤال میکنند در سورهٴ مبارکهٴ «صافات» آیهٴ 49 و 50 به بعد می فرماید که ﴿فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَی بَعْضٍ یَتَسَاءَلُونَ ٭ قَالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إِنِّی کَانَ لِی قَرِینٌ﴾ تا آخر این قصّه این اهل بهشت, اما دربارهٴ دوزخیان در سورهٴ مبارکهٴ «قصص» آیهٴ 65 به بعد فرمود اینها از یکدیگر سؤال نمیکنند ﴿وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِینَ﴾ از اینها سؤال میکنند جواب انبیا را چه دادید؟ اینها حرفی برای گفتن ندارند ﴿فَعَمِیَتْ عَلَیْهِمُ الْأَنْبَاءُ یَوْمَئِذٍ فَهُمْ لاَ یَتَسَاءَلُونَ﴾ خبری هست اما این جهنمیان نابینا هستند خب نابینا که از یکدیگر سؤال نمیکنند یا ناشنوا ها که از یکدیگر سؤال نمیکنند نه این میشنود نه او, نه این میبیند نه او, فرمود چون خبر را نمیبینند اهل سؤال نیستند اینکه شما میبینید یک عده اهل بحث و مناظره و گفتگو نیستند چون دستشان خالی است خداوند عالم فرمود اینها چون نابینا هستند گزارشها برای آنها روشن نیست هیچ سؤال نمیکنند فقط در جهنم این او را لعن میکند میگوید تو باعث شدی, آن این را سبّ میکند میگوید تو باعث شدی ﴿کُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَهَا﴾[2] این فحش را به یکدیگر نثار میکنند میگویند تو باعث شدی, او میگوید تو باعث شدی اما سؤالی بکنند مشکلی برایشان حل بشود نیست لذا مهم ترین نکته این است که ما الان قدرت اختیار داریم جزء کدام دسته باشیم بهشتی ها یا جهنمی ها ؟
پی نوشت :
[1] . سورهٴ نحل, آیهٴ 43.
[2] . سورهٴ اعراف, آیهٴ 38.