سلام در تشییع جنازه مکروه هست لذا فرموده اند در تشییع سلام نکنید بگذارید همه ذکرشان را بگویند «لا اله الاّ الله» بگویند برای همین است در موقع تشییع حرف نزنید شما نمیدانید به این بیچاره چه میگذرد, نمیدانید او از شما چه توقع دارد و کجا دارد میرود که. وجود مبارک حضرت امیر این صحبت را دارد, وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) این صبحت را دارد حضرت دید در تشییع جنازه کسی دارد لبخند میزند فرمود: «کأنّ الموت فی هذه الدنیا علی غیرهم کُتب و کأنّ الحقّ فی هذه الدنیا علی غیرهم وجب»[1] فرمود اینها خیال میکنند مرگ برای دیگری است خب اینها هم پسفردا میمیرند خب چه التماس میکند این میّت که فقط «لا اله الاّ الله» بگویید اذکار الهی بگویید, ولایتی باشید این حرفها را بزنید شوخیها و خنده و سلام و علیک و اینها را بگذارید کنار مکروه است که انسان به تشییع کننده سلام بکند با اینکه این همه فضیلت برای سلام کردن هست مکروه است بگذارید این آقا که دارد میرود با اذکار طیّب و طاهر مشیّعین برود خب بعضیها واقعاً میفهمند که مُردند چه کسانی میآیند به تشییعشان و درک میکنند, بعضیها دفعتاً میبینند اوضاع عوض شده یا اینها را نمیبینند اصلاً شما این روایت کلمهٴ احقاب را در سورهٴ مبارکهٴ «مؤمنون»فرمود که ﴿وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ﴾[2] شاید این روایات نورانی خوانده بشود شما این کلمهٴ احقاب را ببینید در بحارالأنوار آنجا در روایت هست که عدهای بعد از احقابی از عذاب مثلاً هشتاد سال, بیشتر یک قرن عذاب تازه یادشان میآید که پیغمبر آنها کسی بود که قرآن بر او نازل شده هنوز نام مبارک حضرت یادشان نمیآید خب کسی که اهل نماز فقط یک مسلمان شناسنامهای بود یک مسلمان شناسنامهای مگر این تامّهٴ مرگ میگذارد چیزی به یاد آدم بماند؟ در آن روایت حضرت فرمود بعد از احقابی از عذاب تازه به یادشان میآید چون تا این سؤالها را جواب ندهند در عذاباند دیگر همین سؤالهای قبر بالأخره سؤال, جواب میخواهد «مَن ربّک», «مَن نبیّک», «ما کتابک», «ما قِبلتک», «ما دینک» اینها را باید جواب بدهند تا جواب ندادند در عذاباند بعد از احقابی از عذاب تازه یادشان میآید که پیغمبر آنها کسی است که قرآن بر او نازل شد ولی نام مبارک حضرت هنوز یادشان نیست حالا انشاءالله به ﴿وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ﴾ که رسیدیم انشاءالله این روایت ممکن است خوانده بشود ولی شما حتماً به کتاب شریف بحارالأنوار مراجعه کنید کلمهٴ احقاب آنجا بحثهای برزخ را میبینید که چه کسانی میفهمند مردند, چه کسانی نمیفهمند مُردند, چه کسانی یادشان میآید, چه کسانی یادشان نمیآید هر کسی این سؤالها را جواب نداد در عذاب است مستحضرید این سؤالها هم الفبای دین است مشکلات دین را, مشکلات فقه و اصول را که کسی در قبر سؤال نمیکند که همین الفبای دین را سؤال میکند خب چطور میشود یک عده جواب نمیدهند و به عذاب قبر گرفتار میشوند خب کسی نداند قبلهاش کجاست؟ کتابش چیست؟ دینش چیست؟ از او سؤال میکنند دینت چیست؟ میگوید نمیدانم برای اینکه اسلام برای او مَلکه نشد فشار مرگ تمام ذرّات بدن را آسیب میرساند
پی نوشت :
1.الکافی, ج8, ص168 ـ 169.
2.. سورهٴ مؤمنون, آیهٴ 100.