یاداشت پنجاه و چهارم: علوم انسانی اسلامی

سوال : منظور از علوم انسانی اسلامی چیست؟

جواب : علوم انسانی اسلامی این است که کلّ نظام را خدا خلق کرد، انسان را خدا خلق کرد، رابطه انسان و جهان را خدا خلق کرد او باید بیان کند که انسان چگونه با خودش رفتار بکند، با جهان رفتار بکند، با یکدیگر رفتار بکند، هم جهان را به او معرفی می‌کند براساس علوم تجربی و غیر تجربی، هم خودش را به او معرفی می‌کند به عنوان علوم انسانی، هم بهره‌برداری او از این نظام را به عنوان علوم تجربی. این نظام را فقط او باید معین کند؛ منتها منبع معرفتی یا عقل است یا نقل معتبر؛ اما منبع هستی‎شناسی فقط اوست و لاغیر! اوست که بالاخره جهان را آفرید انسان را آفرید.                                                                          این مثال الآن تقریباً چهل سال است که دست به دست دارد می‌گردد، کمتر کسی است که این مثال را نشنیده باشد، الآن کسی که تلویزیون اختراع کرده، رادیو را اختراع کرده، یخچال را اختراع کرده، ماشین را اختراع کرده بروشوری دارد که از این بروشور باید بفهمد که ماشین چه هست و چگونه باید از آن استفاده کرد! این قرآن ـ معاذالله ـ به منزله بروشور است که از این جهان چگونه استفاده بکنیم، از انسان چگونه استفاده بکنیم، از یکدیگر چگونه استفاده بکنیم، ارتباط ما با جهان چگونه باشد! یعنی آن کسی که انسان را خلق کرد، آن کسی که جهان را خلق کرد، بروشوری نباید داشته باشد که این چیست؟ این همان قرآن است.