یاداشت صدو هشتاد هفتم: شهود

شهدا در روایات و احادیث بر گروه فراوانی اطلاق می‌شود. خیلی‌ها ممکن است شهید باشند،  اما شهید میدان معرکه حساب دیگری دارد. حضرت امام سجاد دعایش این است که خداوندا ما را در نظم سلکِ صف شهدای به سیوف اعداء قرار بدهی. چون اگر کسی توفیق آنرا داشت که آشنا به وظیفه باشد و عارف به احکام باشد در حد خود، کوتاهی نکند و محب اهل بیت عصمت و طهارت باشد، میشود «مات علی فراشه مات شهیدا»(1) . 

مثلا  بانویی که در هنگام بارداری خواست مادر بشود،‌ اگر فوت شد در ایام نفاس ماتت شهیده(2). و یا  «من قتل دون ماله فهو شهید»(3) اگر در خانه‌اش یک کسی به او حمله کرد او رفت دفاع بکند، کشت او هم شهید است به همه این موارد شهید اطلاق میشود. 

در بسیاری از موارد در فقه عنوان شهید، بر اینها اطلاق شده است یعنی ثواب دارد اما نه ثواب آن چنانی که یک رزمنده در میدان جنگ داردچیز دیگری است  خیلی‌ها را در فقه و در روایات شهید می‌گویند، یعنی بخشی از درجات و فیوضات شهدا را خدای سبحان به اینها می‌دهد. اما امام به خدای سبحان عرض می‌کند: که آن شهیدی که با شمشیر دشمنان در میدان جنگ کشته شد، ما در آن صف جا بگیریم. «حمدا نصیر به فی نظم الشهداء بسیوف اعدائه انه ولی حمید»(4) آن توفیق را خدا به ما بدهد که در صف شهدا قرار بگیریم، کدام شهدا؟ شهدای مطلق که افراد عادی هم احیانا آن ثواب را دارند یا موارد دیگر هم به آنها شهید اطلاق شده است ؟‌ نه شهدای به سیوف اعدا، با شمشیر دشمنان خدا. پس اگر کسی در شرائط عادی مرد که ثواب شهید را به او می‌دهند آن منظور نیست او یک ثواب کمی دارد. یا اگر کسی رو مسائل قومیت و رو مسائل نژادی و رو مسائل آب و خاک جنگید، این آن فضیلت عظیم را ندارد. اگر کسی جنگید «لتکون کلمه الله هی العلیا و کلمه الظالمین هی السفلی»(5) این که الان در میدانهای جنگی و در سنگرهای ما هست این. اگر کسی در راه حفظ دین جنگید، با شمشیر دشمنان خدا کشته شد، آن شهید والا مقامی است که امام سجاد (علیه السلام) می‌گوید:  ما را در صف این شهدا قرار بدهد. 

پی نوشت :

1.بحار، ج، 52، ص 144؛ «کل مؤمن شهید و إن مات علی فراشه فهو شهید ...».

2. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 41؛ «قال (صلّی‌الله ‌علیه ‌و آله ‌و سلّم): من ماتَت فی حیضها ماتت شهیدة».

3. وسائل الشّیعه، ج 15، ص 122؛ «قال من الفاظ رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله): من قتل دون ماله فهو شهید».

4. صحیفه سجادیه، دعای 1.

5. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 191.