یاداشت دویست سی هفتم : زمان و مکان

تا زمانی که  با اهل زمین سخن گفته می شود ، باید  زمان ومکان قید شود، مثلاً ما میگوییم معراج در فلان زمان بود یا در «لیلهٴ إسریٰ» که ﴿سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ﴾[1] بوده است ، در حالی که وقتی  رسول الله به  معراج رفتند نه شب بود و نه روز! مستحضرید که بسیاری از احکام نماز در معراج آمده است، در همان زمانی  که حضرت آنجا بودند صبح شد، شب شد، ظهر شد، عصر شد، حضرت نماز پنجگانه را در همان‌جا؛ یعنی در محضر ذات اقدس الهی خواند، همان وقت که شبانه رفت آن‌جا صبح شد؛ یعنی جایی بود که از این طرف این‌جا شب بود و آن‌جا نه شب بود و نه صبح، «وَ لَیْسَ عِنْدَ رَبِّکَ صَبَاحٌ وَ لَا مَسَاء»؛[2] ولی در روایات معراج که ملاحظه بفرمایید، فرمود شب شد نماز شب را خواند، صبح شد نماز صبح را خواند، چون نماز پنج وقت چگونه باید خوانده بشود، به وسیله حضرت در معراج تنظیم شد .چند دقیقهای است که هم شب است و هم روز، هم صبح است، هم ظهر، هم عصر، چنین حالتی است. بنابراین اگر برای وجود مبارک حضرت معراجی است که:

چنان رفته و آمده باز پس ٭٭٭ که ناید در اندیشه هیچ کس[3]

پی نوشت :

 1.سوره اسراء, آیه1.

2. مجمع البحرین، ج2، ص576.

3. خمسه نظامی، شرف نامه، بخش4.